FMEA สำหรับงานซ่อมบำรุงเครื่องจักร ทำอย่างไร

ในบทความก่อนหน้านี้ เพื่อนๆ ได้เรียนรู้ถึงการวิเคราะห์ปัญหาด้วยเครื่องมือต่างๆทั้ง 5 Whys Analysis, Pareto Chart, และ Fishbone Diagram กันไปแล้ว ซึ่งหากเราได้ฝึกใช้เครื่องมือสำหรับวิเคราะห์ปัญหาเหล่านี้จนชำนาญเราก็สามารถแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้อย่างตรงจุดเลยทีเดียว

แต่ถ้าหากวันหนึ่งที่เพื่อนๆ ติดงาน ติดธุระ หรือป่วยมาทำงานไม่ได้ แล้วเกิดปัญหากับเครื่องจักรขึ้นวันนั้นพอดีละ…เราจะแน่ใจได้อย่างไร ว่าทีมงานของเราสามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างตรงจุด เหมือนเวลาที่เราอยู่วิเคราะห์ที่หน้างานด้วยกัน โดยในบทความนี้เราจะมาพูดถึงเครื่องมือวิเคราะห์ตัวสุดท้าย นั่นคือ Failure Mode and Effects Analysis (FMEA)

Failure Mode and Effect Analysis (FMEA) คือ อะไร

Failure Mode and Effects Analysis หรือ FMEA โดยหลักการแล้ว FMEA แตกต่างจากเครื่องมือตัวอื่นๆ ตรงที่ มันไม่ใช่เครื่องมือที่สำหรับการวิเคราะห์ปัญหาที่เกิดขึ้นหน้างานเดี๋ยวนั้น แต่มันเป็นเครื่องมือที่มีการคาดคะเนผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นไว้ก่อนล่วงหน้าเพื่อให้นำไปใช้เทียบกับลักษณะการเสียของเครื่องจักรจริง มันจึงมีข้อดีในเรื่องของการชี้จุดความผิดพลาดที่เกิดขึ้นในกระบวนการทำงานได้ดีมาก เมื่อเทียบกับเครื่องมืออื่นๆ รวมถึงยังสามารถใช้เป็นองค์ความรู้ในการสอนงานทีมงานได้ดีอีกด้วย

ข้อเสียของเครื่องมือ Failure Mode and Effect Analysis (FMEA)

ข้อเสียใหญ่สุดของ FMEA ก็คงจะเป็นเรื่องของความยากในการจัดทำครั้งแรกนี่แหละครับ เนื่องจากเราจะต้องมีการนำทั้งผู้เชี่ยวชาญในระบบเครื่องจักรนั้นๆ ทีมช่างซ่อมบำรุง และข้อมูลที่เกี่ยวข้อง มารวมกันและทำการระดมสมองร่วมกัน (Brainstorming) เพื่อให้ครอบคลุมรายละเอียดอาการเสียของเครื่องจักรแบบต่างๆ ให้มากที่สุด 

ตัวอย่างการใช้งานเครื่องมือ FMEA ในการวิเคราะห์ปัญหา

เรามีตัวอย่างการใช้งานเครื่องมือ Failure Mode and Effects Analysis หรือ FMEA สำหรับการวิเคระห์ปัญหาที่จะเกิดกับปั๊มน้ำแบบหอยโข่ง หรือ ปั๊มแบบหมุนเหวี่ยง (Centrifugal Pump) มาให้เพื่อนๆ ได้ดูเป็นแนวทางกันครับว่า สามารถสร้างอย่างไร

ลำดับ	รายการ	ความล้มเหลว	ผลลัพธ์	สาเหตุ	การป้องกัน
1	เรือนปั๊ม	เรือนปั๊มมีรอยรั่ว	น้ำรั่วออกจากเรือนปั๊ม	เรือนปั๊มเป็นสนิม	มีการตรวจสอบสภาพของปั๊มตามระยะเวลาที่กำหนด
					มีการพ่นสีกันสนิมเคลือบเรือนปั๊มที่ติดตั้งด้านนอกอาคาร
				เรือนปั๊มตกกระแทกระหว่างขนย้าย	มีการอบรมพนักงานเรื่องการขนย้าย
					จัดเตรียมเครื่องมือช่วยต่างๆสำหรับการติดตั้ง
				ปัญหาจากกระบวนการผลิต	มีการตรวบสอบสินค้าก่อนทำการรับเข้า
2	ใบพัด	ใบพัดสึก	แรงดันน้ำตกลง	น้ำที่ใช้สกปรก มีตะกอน	มีระบบกรองน้ำก่อนเข้าสู่ปั๊ม
				การเกิด Carvitation	มีการติดตั้ง Sensor ตรวจวัดแรงดันน้ำภายในท่อ
3	เพลาปั๊ม	เพลาปั๊มขาด	ปั๊มชำรุดไม่หมุน	เพลาเกิดการคดงอจากการใช้งาน	มีการตรวจวัดค่า Vibration ตามระยะเวลาที่กำหนด
				เพลาไม่ได้ Alignment	มีการใช้เครื่องตั้ง Alignment เพลาแบบเลเซอร์ซึ่งมีความแม่นยำสูง
4	ตลับลูกปืน	เม็ดลูกปืนสึก/แตก	เพลาปั๊มเกิดการแกว่ง	ตลับลูกปืนไม่ได้ Alignment	มีการใช้ Filler guage เพื่อวัด Gap ของเม็ดลูกปืนก่อนประกอบเพลา
				บ่าลูกปืนของเรือนปั๊มสึก	มีการสำรองปั๊มเพื่อเปลี่ยน
		ตลับลูกปืนเป็นสนิม	ตลับลูกปืนชำรุด	การขาดสารหล่อลื่น	มีการอัดจารบีตามระยะเวลาที่กำหนด
5	ซีลกันรั่ว	ซีลรั่ว/ชำรุด	น้ำรั่วเข้ามอเตอร์ ไฟช็อต	ซีลเปื่อย/หมดอายุ	มีการอะไหล่ตามระยะเวลาที่กำหนด
					มีการตรวจสอบสภาพของปั๊มตามระยะเวลาที่กำหนด
				ซีลมีรอยฉีกขาด	มีการตรวบสอบสินค้าก่อนทำการรับเข้า
6	ระบบไฟฟ้า	น้ำรั่วเข้าบล็อกไฟ	ไฟช็อต	ซีลกันน้ำชำรุด	มีการอะไหล่ตามระยะเวลาที่กำหนด
					มีการตรวจสอบสภาพของปั๊มตามระยะเวลาที่กำหนด
				เคเบิ้ลแกลนด์ชำรุด	มีการอะไหล่ตามระยะเวลาที่กำหนด
					มีการตรวจสอบสภาพของปั๊มตามระยะเวลาที่กำหนด
		สายไฟขาด/ชำรุด	ไฟช็อต	สายไฟเปื่อย/ขาด	มีการติดตั้งสายดินและระบบป้องกันไฟรั่ว
					มีการตรวจสอบสภาพของปั๊มตามระยะเวลาที่กำหนด

จากตัวอย่างข้างต้นเพื่อนๆ จะเห็นได้ว่า การวิเคราะห์โดยใช้เครื่องมือ Failure Mode and Effects Analysis (FMEA) จะต้องลิสต์ส่วนประกอบของเครื่องจักรที่สำคัญ และทุกความเป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้นในกรณีเครื่องจักรเกิดการชำรุดเสียหายมาเขียน ดังนั้นหากมีข้อมูลส่วนไหนขาดตกบกพร่องไปก็จะทำให้เกิดความไม่ครอบคลุมขึ้นทันที มันจึงเป็นเรื่องยากที่จะเขียนครั้งแรกแล้วออกมา Perfect ครอบคลุมได้ทุกกรณี  แต่เมื่อทำไปครั้งหนึ่งแล้วเพื่อนๆ ก็สามารถใช้เจ้าเครื่องมือตัวนี้ เพื่ออ้างอิงสาเหตุการเสียแบบต่างๆ กันไปได้ยาวๆ เลยและหากเจออาการเสียใหม่ๆ ก็สามารถที่จะอัพเดทเพิ่มเติมได้ในภายหลัง

จบไปแล้วนะครับ สำหรับบทความ FMEA สำหรับงานซ่อมบำรุง ใช้งานอย่างไร เพื่อนๆ คงจะได้รับความรู้และตัวอย่างการใช้งานเครื่องมือนี้กันอย่างครบถ้วน ในบทความถัดไป เรามาดูในส่วนของ การประยุกต์ใช้เครื่องมือในการวิเคราะห์ปัญหาการ Breakdown แบบต่างๆ