JIS คืออะไร มีความสำคัญแค่ไหนในงานอุตสาหกรรม
สารบัญ
เชื่อว่าเพื่อนๆที่ทำงานเกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมการผลิตของญี่ปุ่น น่าจะผ่านตาและคุ้นเคยกับรหัส JIS (Japanese Industrial Standard) หรืออาจจะเคยได้ยินคำว่า มาตรฐานอุตสาหกรรมของญี่ปุ่น กันมาไม่มากก็น้อย แล้ว JIS คือ อะไร และมีความสำคัญอย่างไร และแต่ละรหัสมีความหมายแบบไหน หาคำตอบได้ในบทความนี้
JIS คือ อะไร ?
JIS ย่อมาจาก Japanese Industrial Standard คือ มาตรฐานอุตสาหกรรมของญี่ปุ่นที่จัดทำขึ้นมาเพื่อควบคุมคุณภาพ และมาตรฐานการผลิตภายในประเทศ ไม่ว่าจะเป็นส่วนประกอบของวัตถุดิบ คุณสมบัติต่างๆ ของวัสดุ รวมไปถึงกระบวนการผลิต โดยหน่วยวัดที่ใช้สำหรับมาตรฐาน JIS ก็คือมาตราเมตริกซ์ (Metric System) โดยในเครื่องจักร 1 เครื่อง ก็มักจะประกอบด้วย JIS หลายรหัส เช่น ชิ้นส่วนทางกลก็ควบคุมมาตรฐานด้วย JIS B และชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิคส์ก็ควบคุมมาตรฐานด้วย JIS C เป็นต้น
สัญลักษณ์ JIS สามารถพบเจอได้ที่ไหน ?
โดยส่วนใหญ่สัญลักษณ์ JIS สามารถพบเห็นได้ทั่วไป ที่ตัวสินค้า, บรรจุภัณฑ์, คู่มือ หรือแคตตาล๊อกของสินค้า โดยอาจมีทั้งแบบเก่าและใหม่ ซึ่งสัญลักษณ์ JIS แบบล่าสุดได้เริ่มใช้ เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2005 และเลิกใช้ JIS แบบเก่าไปเมื่อวันที่ 30 กันยายน 2008
(Old JIS Mark)
โครงสร้างของรหัส JIS ประกอบด้วยอะไรบ้าง
โครงสร้างของรหัส JIS จะประกอบด้วย 4 ส่วนหลักๆดังนี้
- บ่งบอกชนิดของมาตรฐาน : อักษร”JIS” 3 ตัวแรก บ่งบอกว่าใช้มาตรฐาน JIS
- ประเภทของกลุ่มอุตสาหกรรม : ใช้ตัวอักษรภาษาอังกฤษเพื่อบ่งบอกประเภทของกลุ่มอุตสาหกรรมโดยสามารถดูข้อมูลอ้างอิงได้จาก ตารางด้านล่าง
| กลุ่มอุตสาหกรรม | ความหมาย (ไทย) | Meaning (English) |
|---|---|---|
| A | วิศวกรรมโยธาและสถาปัตยกรรม | Civil Engineering and Architecture |
| B | วิศวกรรมเครื่องกล | Mechanical Engineering |
| C | วิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์และไฟฟ้า | Electronic and Electrical Engineering |
| D | วิศวกรรมยานยนต์ | Automotive Engineering |
| E | วิศวกรรมรถไฟ | Railway Engineering |
| F | การสร้างเรือ | Shipbuilding |
| G | วัสดุเหล็กและโลหะวิทยา | Ferrous Materials and Metallurgy |
| H | วัสดุโลหะที่ไม่ใช่เหล็กและโลหะวิทยา | Non-ferrous Metals and Metallurgy |
| K | วิศวกรรมเคมี | Chemical Engineering |
| L | วิศวกรรมสิ่งทอ | Textile Engineering |
| M | การขุด | Mining |
| P | เยื่อและกระดาษ | Pulp and Paper |
| Q | ระบบการจัดการ | Management System |
| R | เซรามิกส์ | Ceramics |
| S | เครื่องใช้ประจำวัน | Domestic Wares |
| T | อุปกรณ์ทางการแพทย์และเครื่องใช้เพื่อความปลอดภัย | Medical Equipment and Safety Appliances |
| W | เครื่องบินและการบิน | Aircraft and Aviation |
| X | การประมวลผลข้อมูล | Information Processing |
| Y | การบริการ | Service |
| Z | เบ็ดเตล็ด | Miscellaneous, Packaging, Welding, Radioactivity, etc |
- หัวข้อย่อยของกลุ่มอุตสาหกรรม : จะประกอบด้วยตัวเลข 4 หลัก เพื่อแสดงหัวข้อย่อย ของกลุ่มอุตสาหกรรม
- ปีที่มีการแก้ไข : ในกรณีที่รายละเอียดมีการแก้ไขปรับปรุง จะระบุด้วย “ : ” ตามด้วยเลข 4 หลักที่แสดงเลขที่ทำการแก้ไข (หากไม่เคยมีการแก้ไขจะระบุถึงแค่ส่วนที่ ③)
JIS สำคัญอย่างไร
ในกระบวนการผลิตสินค้า หรือเครื่องจักรสักชนิด ย่อมต้องมีปัจจัยและตัวแปรมากมายที่เข้ามาเกี่ยวข้อง ซึ่งคงเป็นไปได้ยากที่เราจะระบุทุกปัจจัยเพื่อสั่งผลิต โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากใช้หน่วยวัดที่ต่างกันหรือใช้สัญลักษณ์ในเขียนแบบ (Drawing) ต่างกัน ก็อาจจะส่งผลให้เกิดความผิดพลาดในขั้นตอนการผลิตได้
นอกจาก JIS จะช่วยในการควบคุมคุณภาพของการผลิตได้แล้ว ยังช่วยให้บริษัทต่างๆในอุตสาหกรรมการผลิตของญี่ปุ่น ติดต่อสื่อสาร และทำงานร่วมกันได้ราบรื่นมากยิ่งขึ้น เนื่องจากทุกบริษัทจะระบุด้วยหน่วยการวัดและสัญลักษณ์แบบเดียวกัน
จบไปแล้วนะครับ สำหรับการแนะนำมาตรฐาน JIS (Japanese Industrial Standard) ที่ใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตของญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามมาตรฐานที่ใช้ในอุตสาหกรรม ก็ยังมีอีกหลายชนิด อาทิเช่น DIN ของเยอรมัน, ANSI อเมริกา และอื่นๆ หากเพื่อนๆ จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ที่ผลิตจากมาตรฐานที่ต่างชนิดกัน ก็ควรที่จะตรวจสอบให้รอบคอบ เนื่องจากอาจจะมีโอกาสที่ใช้ร่วมกันไม่ได้ครับ สุดท้ายนี้หากเพื่อนๆ สนใจสินค้าจาก MISUMI สามารถเลือกซื้อสินค้าเพิ่มเติมได้ที่นี่
