รีเวท (Rivet) คือ อะไร

รีเวท หมุดย้ำ หรือตะปูยิง เป็นชิ้นส่วนที่ใช้สำหรับยึดติดแผ่นชิ้นงานจำนวนสองชิ้นเข้าด้วยกันอย่างแน่นหนา โดยรีเวทจะมีลักษณะคล้ายกับหมุดหรือตะปูที่ประกอบด้วย 2 ส่วนหลักๆ คือ แกนหรือก้าน (Mandrel) และส่วนหัวรีเวทหรือตัวรีเวท (Body) โดยการใช้งานจะประกอบใส่เข้ากับเครื่องมือสำหรับย้ำหมุดโดยเฉพาะ เช่น ปืนยิงรีเวทแบบมาตรฐาน ปืนยิงรีเวทความเร็วสูง หรือปืนยิงรีเวทแบบบรรจุรีเวทอัตโนมัติ เป็นต้น เนื่องจากหัวรีเวทตามมาตรฐานมีลักษณะรูปทรงและวัสดุที่ใช้ผลิตที่หลากหลาย ทำให้สามารถแบ่งประเภทตามการใช้งานได้หลักๆ 2 ประเภท ได้แก่ รีเวทมาตรฐาน และรีเวททนทานสูง ทำให้เครื่องมือชิ้นนี้ถูกนำไปประยุกต์ใช้กันอย่างกว้างขวาง ไม่ว่าจะยึดชิ้นงานไม้ พลาสติก หรือโลหะที่มีความแข็งแรงและความหนาแตกต่างกันได้ และใช้ในการประกอบชิ้นส่วนเครื่องกลแบบถาวรอีกด้วย

ตัวอย่างลูกรีเวท ที่นิยมใช้ในอุตสาหกรรม

ลูกรีเวท (Blind Rivet)

ลูกรีเวท หรือตะปูยิง สำหรับใช้ยึดแผ่นชิ้นงาน 2 แผ่นขึ้นไปได้อย่างถาวร มีคุณสมบัติเด่นที่สามารถประกอบชิ้นงาน คือใช้การยึดชิ้นงานเพียงฝั่งเดียว ซึ่งเป็นข้อดีกว่าการใช้สกรูและโบลท์ หรือน็อตทั่วไปที่ต้องประกอบชิ้นงานจากทั้งสองด้าน ช่วยลดเวลาในการประกอบชิ้นส่วนที่มีจำนวนมากได้ดี และยังประหยัดงบประมาณได้อีกด้วย ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด ดังนี้

ลูกรีเวทแบบ Closed type

ลูกรีเวทชนิดนี้จะเห็นได้ว่าก้านโลหะจะไม่ได้ยื่นออกมาจากลูกรีเวท นิยมใช้กับงานที่ต้องการกันน้ำหรือกันแก๊สรั่ว

ลูกรีเวทแบบ Open type

ลูกรีเวทชนิดนี้จะเห็นได้ว่าก้านโลหะจะยื่นออกมาจากลูกรีเวท นิยมใช้กันมากในงานประกอบแผ่นเหล็กทั่วไป

ลูกรีเวทแบบ Open type

รีเวทนัท (Rivet Nut)

รีเวทนัท มีลักษณะเป็นทรงกระบอกกลวงพร้อมกับมีเกลียวด้านใน การใช้งานคล้ายกับลูกรีเวทที่สามารถยึดชิ้นงานได้จากทางด้านเดียว แต่มีคุณสมบัติเด่นกว่าที่มีความแข็งแรงและทนทานสูงกว่า เหมาะสำหรับใช้ยึดแผ่นชิ้นงานที่มีขนาดความหนาได้อย่างดี และใช้ยึดแผ่นชิ้นงานที่มีความบางได้โดยไม่แตกหักเสียหายอีกด้วย โดยสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด ดังนี้

รีเวทนัทแบบปลายปิด (Closed end rivet nut)

รีเวทนัทชนิดนี้จะมีเกลียวอยู่ภายใน มีไว้สำหรับประกอบเข้ากับเครื่องยิงรีเวท เมื่อมองดูจากภายนอกจะเห็นว่า ปลายด้านหนึ่งตัน

ตัวอย่างการติดตั้งรีเวทนัทแบบปลายปิด

ตัวอย่างการใช้งานรีเวทนัทแบบปลายปิด

รีเวทนัทแบบปลายเปิด (Open Type)

รีเวทนัทชนิดนี้จะมีเกลียวอยู่ภายใน มีไว้สำหรับประกอบเข้ากับเครื่องยิงรีเวท เมื่อมองดูจากภายนอกจะเห็นว่า ปลายทั้งสองข้างสามารถมองทะลุผ่านได้

ตัวอย่างการติดตั้งรีเวทนัท (Close Type)

ตัวอย่างการใช้งานรีเวทนัท (Close Type)

รีเวทแบบแข็ง (Solid Rivet)

รีเวทแบบแข็ง หรือหมุดย้ำแบบแข็ง มีลักษณะเป็นหมุดทรงกระบอกคล้ายกับรีเวทนัท แต่รีเวทแบบแข็งด้านในจะตันและส่วนหัวมีทั้งแบบหัวกลมและหัวแบน ใช้งานง่าย สามารถติดตั้งได้ด้วยการเจาะรูทะลุบนชิ้นงานและสอดหมุดเข้าไป หลังจากนั้นสามารถตอกด้วยค้อนหรือเครื่องย้ำหมุดได้ทันที รีเวทชนิดนี้มีอีกชื่อเรียกว่า หมุดย้ำอลูมิเนียมหัวกลม/หัวแบน สามารถใช้ยึดชิ้นงานอุตสาหกรรมได้หลายประเภท เช่น งานต่อเรือ งานประกอบเฟรมรถ การเชื่อมติดบานพับประตู หรือประยุกต์ใช้ในงานฝีมือทั่วไปได้ตามต้องการ

พีลรีเวท (Peel rivet) หรือรีเวทดอกไม้

พีลรีเวท (Peel rivet) หรือรีเวทดอกไม้ เป็นรีเวทที่นิยมนำไปใช้กับการยึดชิ้นงานที่มีความบางและแข็งแรงน้อย ตัวอย่างเช่น ไม้, วัสดุพลาสติก และแผ่นยิปซั่มบอร์ด เป็นต้น รีเวทชนิดนี้ประกอบด้วยวัสดุที่แตกต่างกันสองชนิดนนั้นก็คือ ดอกรีเวท (Body) ทำมาจากอลูมิเนียม และตัวก้าน (mandrel) ทำจากเหล็ก ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อใช้ในการแยกส่วนปลายของรีเวทให้กางออกเป็น 4 แฉกคล้ายกับดอกไม้ดังรูปด้านล่าง ซึ่งข้อดีของการแยกขาออกเป็น 4 แฉกนั้นช่วยเพิ่มเพื้นที่ผิวสัมผัสในการยึดให้กับชิ้นงาน นอกจากนี้ยังช่วยกระจายแรงในการยึดติดได้อีกด้วย ซึ่งมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงที่ลูกรีเวทจะจมลงในเนื้อวัสดุอ่อนแล้วเกิดความเสียหายได้

เครื่องมือสำหรับการย้ำหมุด

เครื่องมือสำหรับการย้ำหมุด เป็นเครื่องมือสำหรับประกอบรีเวทเข้ากับชิ้นงานให้ยึดติดกัน เครื่องย้ำรีเวทมีให้เลือกใช้งานหลายรูปแบบ เช่น

เป็นเครื่องมือย้ำหมุดแบบใช้มือออกแรงบีบ ใช้งานง่าย ราคาถูก มีทั้งรุ่นงานหนักและงานเบาให้เลือกใช้งาน

เป็นเครื่องย้ำหมุดแบบใช้แรงดันลม ควบคุมแรงย้ำหมุดได้ง่ายและสามารถใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง นิยมใช้ในงานยึดโครงสร้างอลูมิเนียม