“พินเกจ” กับ “ปลั๊กเกจ” เลือกใช้เกจอันไหนดี?

จากบทความที่แล้วเพื่อน ๆ ได้ทราบถึงความหมายของเกจวัด และวิธีการใช้งานเกจบล็อกกันไปแล้วใช่ไหมครับ ในบทความนี้เราจะมาดู วิธีการใช้งานของ พินเกจ และ ปลั๊กเกจ กันครับ ว่าเกจแต่ละชนิดมีวิธีการใช้งานอย่างไร และเกจแต่ละชนิดมีข้อแตกต่างกันอย่างไร รวมไปถึงข้อควรระวังในการใช้งานเบื้องต้นกันครับ

พินเกจ (Pin gauge)

พินเกจ (pin gauge) เป็นเครื่องมือวัดชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับตรวจสอบขนาดของเส้นผ่านศูนย์กลางรูเจาะ ว่าอยู่ในมาตรฐานของการผลิตหรือไม่ โดยมีค่าความละเอียดทั้งแบบทศนิยม 2 ตำแหน่ง เช่น 2.00 และทศนิยม 3 ตำแหน่งเช่น 9.750 เป็นต้น นอกจากนี้ พินเกจยังมีวัสดุหลากชนิดให้เลือกใช้ตามการใช้งาน เช่น เหล็ก เซรามิก และ คาไบด์

ตัวอย่างการใช้งาน และข้อควรระวังของพินเกจ

วิธีการใช้งานพินเกจ

1. หลีกเลี่ยงการสัมผัสพินเกจด้วยมือเปล่า เพราะอาจจะทำให้พินเกจเกิดสนิมได้ อาจจะสวมถุงมือหรือใช้ด้ามสำหรับจับพินเกจแทน
2. ในขณะใช้งานพินเกจ ไม่ควรฝืนกดพินเกจในกรณีที่ไม่สามารถสวมได้ เพราะจะทำให้พินเกจเกิดความเสียหาย

ปลั๊กเกจ (Plug gauge)

ปลั๊กเกจ (Plug gauge) เป็นเกจที่มีรูปร่างคล้ายดัมเบล ดังรูป ซึ่งประกอบไปด้วยด้านที่สามารถใช้งานได้ 2 ฝั่งนั้นก็คือ ฝั่ง GO และ ฝั่ง NOGO โดยปลั๊กเกจนิยมนำไปใช้กับการตรวจสอบงานในการผลิตประเภท mass production ซึ่งมีความสะดวกและรวดเร็วในการตรวจสอบชิ้นงาน

ส่วนประกอบที่สำคัญของปลั๊กเกจ (Plug gauge)

จะแยกฝั่งปลั๊กเกจ ได้อย่างไร? ฝั่งไหน GO ฝั่งไหน NOGO

สำหรับผู้ใช้งานมือใหม่คงจะประสบปัญหาใช่ไหมครับ ปลั๊กเกจฝั่งไหน คือ GO ฝั่งไหนคือ NOGO เพื่อน ๆ สามารถสังเกตได้ตามวิธีนี้ด้านล่างนี้ได้เลยครับ

รายละเอียด	ฝั่ง GO	ฝั่ง NOGO
ความหนาของเกจ	หนา	บาง
เส้นผ่านศูนย์กลางเกจ	เล็กกว่าเล็กน้อย	ใหญ่กว่าเล็กน้อย
รอยบากหรือสีที่แตกต่าง	ไม่มี	มี

ตัวอย่างการใช้งาน ปลั๊กเกจ (Plug gauge)

รูที่มีค่า OK ผลลัพท์ที่ได้คือ ปลั๊กเกจฝั่ง GO สามารถสวมเข้าไปที่รูของชิ้นงานได้ แต่ ปลั๊กเกจฝั่ง NOGO ไม่สามารถสวมเข้าไปที่ชิ้นงานได้

ฝั่ง GO	ฝั่ง NOGO	ชิ้นงาน	รายละเอียด
		(OK) ยอมรับได้	ขนาดของรูเจาะอยู่ในช่วงของค่าความคลาดเคลื่อนที่กำหนด
		(NG) -> Rework แต่สามารถแก้ไขได้	ขนาดของรูเจาะมีขนาดเล็กเกินไป สามารถปรับขนาดของรูเจาะ เพื่อให้เป็นค่าที่ยอมรับได้
		(NG) -＞Rejected ไม่สามารถแก้ไขได้	ขนาดของรูเจาะมีขนาดใหญ่เกินไป ไม่สามารถแก้ไขได้

เคยสงสัยกันไหม ? ขีดสีดำบนพินเกจและปลั๊กเกจ มีไว้ทำอะไร (บางรุ่น)

ขีดสีดำที่ปรากฎอยู่บนพินเกจและปลั๊กเกจ มีไว้สำหรับบ่งบอกถึงอายุการใช้งาน ของอุปกรณ์ทั้งสองชนิด ตัวอย่างเช่น เมื่อใช้พินเกจไปเป็นเวลานาน ผิวของพินเกจย่อมมีการเสียดสีกับวัตถุที่ทำการตรวจสอบ มีโอกาสทำให้ขีดสีดำนั้นเลือนรางออกไปได้ ซึ่งถ้าหากขีดสีดำนั้นจางหายไปนั้นหมายถึง พินเกจชิ้นนี้ถึงเวลาที่จะต้องนำไปสอบเทียบ (Calibrate) เพราะขนาดของพินเกจเกิดการเปลี่ยนแปลงไปแล้ว จากการเสียดสีกันของชิ้นงานกับพินเกจในขณะที่ทำการวัด

พินเกจและปลั๊กเกจ ต่างกันอย่างไร

เพื่อน ๆ คงจะมีคำถามใช่ไหมครับว่า พินเกจและปลั๊กเกจต่างกันอย่างไร ในเมื่อสามารถใช้อุปกรณ์ทั้งสองชนิดตรวจสอบขนาดของรูเจาะได้ทั้งคู่ จุดแตกต่างของอุปกณ์ทั้งสองชิ้นนี้คือ พินเกจสามารถกำหนดช่วงที่ต้องการตรวจสอบขนาดของรูชิ้นงานได้มากกว่าปลั๊กเกจ เรามาดูกันครับว่าทำได้อย่างไร

พินเกจ (pin gauge) มีช่วงการใช้งานที่กว้างกว่าปลั๊กเกจ ด้ามจับพินเกจถูกออกแบบให้สามารถจับพินเกจที่มีขนาดแตกต่างกันได้มาก เช่น 4.000 และ 5.000 ได้ ซึ่งมีช่วงการตรวจสอบขนาดที่มากกว่าปลั๊กเกจ

ปลั๊กเกจ (plug gauge) ถูกผลิตมาให้เป็นชุดสำเร็จรูป ที่ไม่สามารถเปลี่ยนขนาดได้ โดยจะอ้างอิงจากขนาด ค่าพิกัดความเผื่อ ที่ระบุอยู่บนด้านจับ

จบไปแล้วนะครับสำหรับสาระความรู้เกี่ยวกับพินเกจและปลั๊กเกจ หวังว่าเพื่อนๆ จะเข้าใจวิธีการใช้งานเกจแต่ละชนิดมากยิ่งขึ้น สุดท้ายนี้เรามีคำศัพท์ที่น่าสนในมาฝากกันเหมือนเดิมครับ 

คำศัพท์ที่น่าสนใจ