คุณสมบัติ และการใช้งานของประแจแต่ละชนิด
สารบัญ
ประแจ (Wrenches) เป็นเครื่องมือช่างพื้นฐานสำหรับใช้ในงานติดตั้งประกอบอุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ ในบ้านและงานซ่อมบำรุงทั่วไป โดยใช้มือจับที่ด้ามประแจในการออกแรงบิดและขันสลักเกลียวเข้าออกได้ง่าย หรือใช้ในการออกแรงเพื่อจับล็อกชิ้นส่วนต่างๆ ได้ตามต้องการ ประแจหลากหลายรูปแบบตามลักษณะวัตถุประสงค์การใช้งาน เช่น ประแจปากตาย ประแจแหวน ปากแจคู่ ประแจเดี่ยว ประแจเลื่อน ฯลฯ ข้อมูลสินค้าประแจ
ประแจที่นิยมใช้งานในอุตสาหกรรม ?
ตัวอย่างประแจที่นิยมใช้ในงาน ซ่อมบำรุงในอุตสาหกรรมมีดังนี้
ประแจปากตาย (Open End Wrench)
ประแจปากตาย (Open End Wrench) ปากของประแจจะมีลักษณะคล้ายตัวยู โดยประแจชนิดนี้จะใช้แรงขันและคลายน้อยกว่าประแจชนิดอื่น ซึ่งเหมาะกับใช้ในการออกแรงบิดเพื่อขันในตอนแรกและขั้นตอนสุดท้าย และมักใช้งานยึดจับเหลี่ยมของหัวน็อตให้อยู่คงที่เพื่อทำงานในที่แคบได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ประแจปากตายมีทั้งปากเดี่ยว ปากคู่ และประแจผสม (Combination Wrench) หรือประแจรวม ซึ่งจะประกอบด้วยทั้งปากตายและแหวนอยู่ในด้ามเดียวกันอีกด้วย
ประแจแหวน (Box Wrench)
ประแจแหวน (Box Wrench) โดยด้ามประแจจะมีลักษณะคล้ายคลึ่งกับประแจปากตาย แต่ปากประแจเป็นวงแหวนและภายในวงแหวนมีเขี้ยวประมาณ 6 – 12 เขี้ยว ซึ่งมีคุณสมบัติในการจับเหลี่ยมของแป้นเกลียวได้มั่นคงและสามารถช่วยถนอมเหลี่ยมแป้นเกลียวได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ประแจแหวนมีทั้งประแจแหวนคู่ ประแจแหวนเดี่ยวต่อด้าม และประแจผสม (Combination Wrench) หรือประแจรวม เช่นเดียวกับประแจปากตาย ช่วยเพิ่มความสะดวกในการทำงานมากยิ่งขึ้น
ประแจเลื่อน (Adjustable Wrench)
ประแจเลื่อน (Adjustable Wrench) โดยปากประแจมีลักษณะคล้ายประแจปากตายแต่ใต้ปากมีตัวหนอนสามารถหมุนเพื่อปรับขนาดได้ โดยทั่วไปปากประแจเลื่อนทำมุม 15 องศา ซึ่งสามารถประยุกต์ใช้งานอเนกประสงค์ได้หลากหลายมากขึ้น และมีหลายขนาดให้เลือกใช้งาน นอกจากนี้ประแจจับแป๊ป (Pipe Wrench) หรือประแจคอม้า เป็นประแจอีกประเภทที่สามารถปรับขยายปากได้เช่นกัน แต่ออกแบบมาสำหรับใช้ในงานจับท่อโดยเฉพาะ
ประแจกระบอก (Socket Wrench)
ประแจกระบอก (Socket Wrench) ประแจบล็อก หรือประแจซ็อกเก็ต เป็นประแจที่มีปากเป็นรูปทรงกระบอก ภายในเป็นเบ้าหกเหลี่ยมที่ใช้สำหรับขันและคลายโบลท์และน็อตตัวเมีย ประแจชนิดนี้เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับงานถอดประกอบชิ้นส่วนเครื่องยนต์อย่างมาก และนิยมใช้งานเป็นชุดประแจที่ประกอบด้วย ด้ามขัน ข้อต่อ และชุดลูกบล็อก เป็นต้น นอกจากนี้ลูกบล็อกยังมีรูปร่าง ขนาด และความยาวที่แตกต่างกันให้เลือกใช้งานอีกด้วย
ประแจแอล (Allen Wrench)
ประแจแอล (Allen Wrench) หรือส่วนใหญ่มักเรียกว่าประแจหกเหลี่ยม (Hex Key) โดยประแจชนิดนี้จะมีลักษณะเป็นตัวแอล (L) และลำตัวเป็นหกเหลี่ยมทั้งแท่ง ซึ่งจะใช้สำหรับการขันและคลายหลุมหกเหลี่ยมหรือสกรูหัวจม ประแจหกเหลี่ยมมีให้เลือกใช้งานหลากหลายขนาด และยังมีชนิดที่เป็นหัวบอลและหัวทอร์คหรือหัวดาวอีกด้วย ซึ่งแต่ละชนิดมีคุณสมบัติการใช้งานที่ดีแตกต่างกัน ยกตัวอย่างเช่น ประแจแอลแบบหัวบอลสามารถใช้ในมุมที่เข้าถึงยากได้สะดวกและออกแรงในการขันน้อย เป็นต้น
การประยุกต์ใช้งานประแจในลักษณะต่างๆ
ในการใช้งานประแจชนิดต่างๆ จะไม่มีรูปแบบที่ตายตัว ดังนั้น ผู้ใช้สามารถประยุกต์ใช้ประแจให้เหมาะสมกับงานได้ในลักษณะต่างๆ ได้ตามความถนัดของตนเอง เช่น
- หากต้องการคลายน็อตที่มีความแน่นมาก สามารถใช้ท่อสวมเข้ากับด้ามประแจเพื่อเพิ่มเนื้อที่ในการจับและช่วยให้มีแรงบิดมากขึ้น สำหรับการประยุกต์ใช้ท่อสวมที่ด้ามประแจนั้นควรใช้เฉพาะตอนคลาย น็อตเท่านั้น หากสวมท่อตอนขันน็อตเข้าและออกแรงมากเกินไปอาจทำให้น็อตตัวผู้หักหรือเสียหายได้
- กรณีที่เหลี่ยมหัวน็อตเสียหาย และไม่สามารถใช้ประแจปากตายหรือประแจแหวนขันได้โดยตรง สามารถนำประแจเลื่อนมาช่วยในการจับยึดและออกแรงบิดคลายน็อตได้เช่นกัน
- หากต้องการถนอมหัวน็อตไม่ให้เหลี่ยมสึกหรอเร็วกว่ากำหนด สามารถใช้ประแจชนิดต่างๆ ร่วมกันได้ เช่น ใช้ประแจปากตายและประแจแหวนสลับกัน โดยใช้ประแจปากตายคลายน็อตที่ยึดแน่นอยู่และตามด้วยประแจแหวน เนื่องจากประแจแหวนมีคุณสมบัติที่สามารถจับหัวน็อตได้ดีกว่า จึงช่วยถนอมหัวน็อตได้มากกว่าประแจปากตาย เป็นต้น
ทั้งนี้ การประยุกต์ใช้งานเครื่องมือประเภทประแจนั้นอาจขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของผู้ใช้งาน ดังนั้น ควรปรึกษาผู้ใช้งานที่มีประสบการณ์เครื่องมือช่างมาอย่างยาวนาน เพื่อความปลอดภัยและการทำงานที่ราบรื่นยิ่งขึ้น
